Türkiye'de şiddet ve kadına yönelik şiddet raporu
Yapay Zekâ ile araştırma haber dosyası serimizin ikincisinde, 'Türkiye'de Şiddet ve Kadına Yönelik Şiddet Raporu' konusunu ele aldık. Türkiye'de yaşanan şiddet ve kadına yönelik şiddet olaylarının, durum ve nedenlerini mercek altına alıyoruz. Algoritmalar, Türkiye'de şiddet kavramını 5 farklı boyutta inceliyor.
Şiddet ve kadına yönelik şiddet kavramı, günümüzün en büyük sorunları arasında gösteriliyor. Bu kapsamda, yapay zekâ ile araştırma haber dosyası serimizin ikincisi olan, “Türkiye’de Şiddet ve Kadına Yönelik Şiddet Raporu” haberimizde olayların durum ve nedenlerini aktaracağız. Yapay zekadan elde ettiğimiz verileri, gazetecilik tekniği olan çift kontrol (double check) yöntemiyle doğrulanabilir birincil kaynaklardan doğrulayarak, haberleştiriyoruz. Verileri elde ettiğimiz algoritmalara göre, Türkiye’de şiddet kavramı 5 farklı alanda kendini göstermektedir. Algoritmalar; “Şiddet, bireylerin fiziksel, psikolojik, ekonomik ya da toplumsal olarak zarar görmesine neden olan davranış ve tutumları ifade eder. Türkiye'de şiddet kavramı, birçok farklı boyutta ele alınabilir” ifadelerini ortaya koyuyor.
Türkiye’de 5 farklı şiddet alanı mevcut
Türkiye’de şiddet kavramını 5 farklı alana ayran algoritmalar, “Şiddet kavramı Türkiye’de, kadına yönelik şiddet, çocuklara yönelik şiddet, toplumsal şiddet, okul ve gençlik şiddeti ve ayrımcılığa dayalı şiddet olarak alanlara ayrılır.” şeklinde ifade ediliyor. Alanlara ayrılan şiddet kavramı noktasında bilgiler veren algoritmalar, alanların ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiğine vurgu yapıyor. Türkiye’de en yaygın şiddet türünün kadına yönelik şiddet olduğunu aktaran algoritmalar durumu şöyle özetliyor; “Türkiye’de en yaygın şiddet türü kadına yönelik şiddettir. Çocuklara yönelik şiddet kavramını ise geleneksel aile yapısına bağlı şekilde ceza yöntemi olarak değerlendirebiliriz. Sosyal medyanın etkisiyle toplumsal şiddet olaylarının daha fazla görünür hale geldiğini söyleyebiliriz. Toplumsal kutuplaşma, ekonomik zorluklar ve kültürel çatışmalar toplumsal şiddetin temel nedenlerindendir. Öte yandan, Türkiye'de okullarda yaşanan zorbalık, gençler arasındaki fiziksel ve psikolojik şiddet olayları önemli bir sorun teşkil etmektedir. Bu durumda, okul ve gençlik şiddetinin tanımlamasını ortaya koymaktadır. Son olarak Ayrımcılığa dayalı şiddet kavramı ise, farklı etnik kökenlere, inançlara ya da farklı yönelimlere sahip bireylerin maruz kaldığı ayrımcılığa dayalı şiddet türüdür.”
Şiddete yönelimin ana sebebi olarak; Hukuk, ekonomi, eğitim ve medya gibi kavramlar gösteriliyor
Türkiye’de yaşanan şiddet olaylarının temel nedeninin; mevcut ekonomik durum olduğunun altını çizen algoritmalar, alım gücünün düşmesi nedeniyle toplumda oluşan yoğun stres ve çaresizlikten kaynaklandığını ifade ediyor. Algoritmalar; “Ekonomik kötüleşme ve şiddet olayları arasında doğrudan ve dolaylı bir ilişki olduğu görülmektedir. Ekonomik zorluklar, bireylerin yaşam standartlarını düşürerek stres, çaresizlik ve gerilim yaratabilir. Bu durum, bireylerin ve toplulukların şiddet eğilimlerini artırabilir.” şeklinde aktarıyor. Şiddete yönelim noktasında, hukuki düzenlemelerin ve eğitim düzeylerinin de önemine dikkat çeken yapay zekâ algoritmaları, şiddet ve kadına yönelik şiddet kavramının ülke kalkınmasında en büyük sorun olduğuna vurgu yapıyor. Şiddet noktasında medyada şiddet içerikli temaların romantize edilerek işlendiğini belirten algoritmalar, ekonomik sebepleri neden ve sonuç ilişkisi açısından değerlendirilmesi gerektiğini aktarıyor. Algoritmalar; “Türkiye’de yaşanan şiddet olaylarının nedenlerinden biri ekonomik alım gücü diyebiliriz. Yine şiddet olayları sonucunda oluşan bazı ekonomik durumlarda söz konusudur. Bu yönüyle şiddet olaylarındaki ekonomik nedenleri, sebep-sonuç ilişkisi içerisinde değerlendirebiliriz. Ekonomik alım gücündeki düşüklüğün, şiddet olaylarıyla doğru orantılı ilerlemesini neden durumu olarak nitelerken, şiddet olayları sonucunda Türkiye’nin devlet olarak harcadığı ekonomik maliyeti ise sonuç durumu olarak nitelendirebiliriz. Bir diğer yönüyle şiddet içerikli temaların, medyada romantize edilerek işlenmesi durumunu, şiddet kavramına neden olan parametreler arasında sayabiliriz,” şeklinde anlatıyor. Hukuksal düzenleme noktasındaki uygulamalara değinen yapay zekâ programları, Türkiye’de hukuksal uygulamaların uygulanabilirliği açısından sorunları olduğunu ifade ediyor.
Evcil hayvanlara yönelik şiddet diye bir alan doğuyor
Türkiye’de evcil hayvanlara yönelik şiddetin nedenlerine ışık tutan algoritmalar, “ Evcil hayvanlara uygulanan şiddetin temel nedeni olarak, öfke patlaması, empati eksikliği ve psikolojik birçok sorundan bahsedebiliriz.” diye anlatıyor. Evcil hayvanlara yönelik olarak yeni bir şiddet alanı doğduğuna dikkat çeken yapay zekâ uygulamaları, şiddet açısından bağımlılık kavramının da önemli olduğunu aktarıyor. Algoritmalar; “ Evcil hayvanlara yönelik şiddet birçok şiddet türünün birleşimi sonucu yeni bir alan olarak ortaya çıkıyor. Bu kavramların çözümü noktasında konu derinlikleri incelenerek düzenlemeler yapılması gerekiyor. Yine şiddet kavramı noktasında, bağımlılık kavramının da göz ardı edilmemesi gerekli” ifadelerini kullanıyor.
Şiddet noktasında, yapay zekâ uygulamalarından çözüm önerileri
“Şiddetin her türüne karşı farkındalık artırıcı eğitim programları düzenlenmeli.”
Türkiye’de yaşanan şiddet sorununun önemli bir kalkınma sorunu olduğunu niteleyen yapay zekâ uygulamaları, şiddetle ilgili oluşan soruna çözüm önerilerini de ortaya koyuyor. Türkiye’de yaşanan şiddet sorunlarına karşın, farkındalık artırıcı eğitim programlarına ihtiyaç olduğunun altını çizen algoritmalar, “Türkiye’de şiddeti önlemek için eğitim kavramından, şiddetin her türüne karşı farkındalık artırıcı eğitim programları düzenleyerek faydalanılmalıdır. Yine, yasaların uygulanabilirliğinin artırılması ve mağduru koruyan mekanizmaların geliştirilmesi çözüm önerilerinin hukuksal boyutunu oluşturmaktadır. Öte yandan, şiddet mağdurları için psikolojik, hukuki ve sosyal destek sağlayan merkezlerin artırılması gereklidir. Son olarak medyada, şiddeti romantize etmek ya da meşrulaştırmaktan kaçınarak, sorumluluk bilinciyle yayın yapılmalıdır.” diye ifade ediyor. Şiddetin önlenmesinde psikolojik ve sosyolojik merkezlerin artırılması gerekliliğini ortaya koyan algoritmalar, bu uygulama merkezlerinin aktif çalışması gerektiğini söylüyor.
Haber: Ali ÜNLÜ